Probiotica – levende micro-organismen die in capsules en pillen worden verkocht – zijn een miljardenindustrie geworden, aangewakkerd door het groeiende bewustzijn van de invloed van het darmmicrobioom op de gezondheid. Veel consumenten, inclusief mensen met ernstige medische aandoeningen zoals kanker of chronische spijsverteringsproblemen, wenden zich tot deze supplementen in de hoop op verbeteringen in de spijsvertering, immuniteit en algeheel welzijn. Echter, het wetenschappelijke bewijs dat het wijdverbreide gebruik van probiotica ondersteunt, blijft verrassend zwak, en de marketing overtreft vaak de werkelijkheid.
De beperkte wetenschap achter probiotica
Medische organisaties zoals de American Gastroenterological Association (AGA) bevelen slechts een handvol specifieke bacteriestammen aan voor een paar goed gedefinieerde aandoeningen. Zoals gastro-enteroloog Omeed Alipour van het Santa Clara Health System stelt: “De gemiddelde persoon heeft waarschijnlijk geen probiotica nodig en het is onwaarschijnlijk dat hij er bij dagelijks gebruik profijt van zal hebben.”* Deze waarschuwing wordt herhaald door microbiologen als Yosra Helmy van de Universiteit van Kentucky, die benadrukt dat de wetenschap ongelijkmatig, stamspecifiek en moeilijk te generaliseren is.
Het kernprobleem is dat probiotica voedingssupplementen zijn en geen rigoureus geteste medicijnen. Dit betekent dat ze de strenge evaluatienormen voor geneesmiddelen omzeilen.
Waarom darmgezondheid belangrijk is (en waar probiotica in passen)
Ons darmmicrobioom – de biljoenen bacteriën, gisten, schimmels en virussen die in ons spijsverteringsstelsel leven – speelt een cruciale rol bij het behouden van de gezondheid. Deze microben helpen het darmecosysteem in evenwicht te brengen, de darmwand te versterken, essentiële metabolieten zoals vetzuren met een korte keten te produceren, het immuunsysteem te reguleren en zelfs vitamines te produceren.
Het goede nieuws is dat veel mensen hun darmgezondheid op natuurlijke wijze kunnen verbeteren, door gefermenteerd voedsel (yoghurt, kefir, kimchi, kombucha, miso) en vezelrijke diëten. Deze bieden een breed scala aan micro-organismen en brandstof voor nuttige darmbacteriën.
Probiotische supplementen kunnen nuttig zijn in specifieke gevallen:
- Necrotiserende enterocolitis bij premature baby’s: Probiotica kunnen het risico op deze dodelijke aandoening verminderen.
- Pouchitis: Probiotica kunnen de symptomen van ontsteking verlichten na een operatie aan colitis ulcerosa of een operatie aan de ziekte van Crohn.
- Antibiotica-geïnduceerde diarree: Bepaalde stammen (Lactobacillus, Bifidobacterium, Saccharomyces boulardii) kunnen de schade die antibiotica aan de darmflora toebrengen helpen verminderen.
- Clostridioides difficile-infectie: Probiotica kunnen het risico enigszins verminderen, vooral bij patiënten met een hoog risico (ouderen, patiënten met eerdere infecties of patiënten die langdurig antibiotica gebruiken).
PDS en de toekomst van probiotica
Patiënten met het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) zoeken vaak verlichting bij probiotica. Hoewel sommige soorten veelbelovend zijn in het verminderen van een opgeblazen gevoel, constipatie en diarree, kunnen gastro-enterologen niet op betrouwbare wijze voorspellen wie er baat bij zal hebben. De subjectieve aard van de PDS-symptoomrapportage bemoeilijkt het onderzoek.
De toekomst ligt in probiotica van de volgende generatie: precisiemicrobioominterventies die specifieke stammen afstemmen op individuele gezondheidsproblemen. Deze kunnen een breder bacteriebereik en een verbeterde inkapseling omvatten om de spijsvertering te weerstaan.
Het komt erop neer: geef prioriteit aan voeding, gebruik supplementen strategisch
Totdat deze vooruitgang zich aandient, raden experts aan om zich eerst op voeding te concentreren. Een dieet dat rijk is aan vezels en gefermenteerd voedsel is een betrouwbaarder pad naar een gezondere darm dan het kopen van dure pillen. Als u ervoor kiest om probiotica te proberen, doe dat dan strategisch : selecteer een specifieke soort voor een bepaald probleem, test gedurende vier tot acht weken en evalueer opnieuw.
Probiotica zijn geen universele oplossing. Het gebruik ervan moet gericht en beperkt zijn en gebaseerd zijn op realistische verwachtingen.
